Οι ερωτήσεις «Γιατί, κυρία, πρέπει να μαθαίνουμε αρχαία ελληνικά;»και «Σε τι μας χρησιμεύουν;» με συντροφεύουν ανελλιπώς στην 15ετή περιδιάβασή μου στο χώρο της εκπαίδευσης. Προτού αναφερθώ ενδελεχώς στην αξία της ενασχόλησης με την αρχαία ελληνική γλώσσα και γραμματεία, θα ήθελα πρώτα από όλα να αποφανθώ ότι οι μαθητές οδηγούνται σε παρόμοιες διατυπώσεις λόγω των δυσκολιών που συναντά όποιος ασχολείται με τη μελέτη των αρχαίων ελληνικών, αλλά και εξ αιτίας της τυποποίησης που παρατηρείται στη διδασκαλία του εν λόγω μαθήματος. Θεωρώ, λοιπόν, πως πρώτιστο μέλημα του εκπαιδευτικού είναι να μη λησμονεί την προγενέστερη μαθητική του ιδιότητα, αλλά –αντίθετα- να προσπαθεί να αφουγκραστεί την ψυχολογία του μαθητή. Η ενσυναίσθηση (ο λεγόμενος συναισθηματικός δείκτης της νοημοσύνης)- παρά το γεγονός ότι πρόσφατα εκτιμήθηκε η συνεισφορά της στην εκπαιδευτική διαδικασία- είναι το στοιχείο που μπορεί να μας βοηθήσει να προσεγγίσουμε την ψυχολογία του μαθητή.

Προχωρώντας παρακάτω, θα ήθελα να μιλήσω για τη σημασία της διδασκαλίας των αρχαίων ελληνικών που, κατά τη γνώμη μου, είναι εξέχουσα. Η μελέτη της αρχαίας ελληνικής γλώσσας φέρνει το μαθητή σε επαφή αλλά και γνωριμία με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό- που η εμβέλειά του είναι διαχρονική και αναμφισβήτητης σημασίας. Η έμφαση στα ερμηνευτικά σχόλια των κειμένων βοηθά ώστε να εντρυφήσει ο ενασχολούμενος στα βασικά χαρακτηριστικά της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας, αλλά και να γνωρίσει τα αρχαία ελληνικά γνωμικά που η εφαρμογή τους- σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο- θα μπορούσε να βοηθήσει το άτομο τόσο στην απόκτηση ορθολογικής σκέψης όσο και στη σωστή τοποθέτησή του απέναντι σε ζητήματα του δημόσιου αλλά του ιδιωτικού βίου. Δευτερευόντως, η εξάσκηση στη γραμματική αλλά και στο συντακτικό βοηθά το μαθητή να γνωρίσει σε βάθος τη γλώσσα που φαντάζει δύσκολη-και ίσως είναι κιόλας- λόγω του γεγονότος ότι αποτελεί μια γλώσσα πρωτογενή. Αυτό με απλά λόγια σημαίνει ότι αποτελεί τη βάση για πολλές άλλες γλώσσες, όπως για παράδειγμα την αγγλική που ανήκει στις δευτερογενείς γλώσσες. Ως εκ τούτου, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι ο γλωσσικός πλούτος της ελληνικής είναι ανεκτίμητος και γι΄αυτό το λόγο θα πρέπει να εκτιμήσουμε αυτήν την κληρονομιά και όχι να επιθυμούμε να την αποποιηθούμε.

Κλείνοντας, θα ήθελα να δηλώσω ότι κατανοώ τις δυσκολίες που εμφανίζει η αρχαία ελληνική γλώσσα αλλά, ίσως, αυτή είναι και η ομορφιά της. Η τυποποίηση στην εκπαιδευτική διαδικασία είναι αναμφισβήτητα μια πραγματικότητα αλλά είναι , θαρρώ, στο χέρι του εκάστοτε διδάσκοντος να καλλιεργήσει στο διδασκόμενο την αγάπη για τον πολιτισμό αλλά και την ιστορία του. Φυσικά, όχι με εθνικιστική πρόθεση, αλλά με τη διάθεση να διδαχθεί από τα γεγονότα του παρελθόντος και να λειτουργήσει στο μέλλον αποφεύγοντας λάθη και αστοχίες του παρελθόντος. Θα ήθελα να κλείσω με την χαρακτηριστική φράση του Θουκυδίδη ο οποίος θέλησε να γράψει για τον Πελοποννησιακό πόλεμο ώστε να αφήσει στους μεταγενέστερους ένα «κτήμα ἐς ἀεί». Γι΄ αυτήν την πνευματική και πολιτιστική παρακαταθήκη οφείλουμε να αγωνιστούμε αλλά και να την διαφυλάξουμε, καθώς ο πολιτισμός είναι η μοναδική απόδειξη της ύπαρξής μας.

Συμεών Κυριακή

Φιλόλογος